Ο ΟΗΕ εντόπισε προβλήματα στη μετάβαση των ενοριών στην Ουκρανική Εκκλησία χωρίς να διευκρινίζει από ποιον πηγάζουν αυτά τα προβλήματα και ποιοι ακριβώς είναι τα θύματα. Αντίθετα, η σχετική αναφορά του ΟΗΕ, την οποία επικαλούνται στελέχη της Ρωσικής Εκκλησίας – όπως ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων- αναφέρει ξεκάθαρα ότι η Κριμαία είναι ουκρανική και η Ρωσία είναι κράτος – καταληψίας.
Πρόσφατα η Επιτροπή για τα ανθρώπινα δικαιώματα του ΟΗΕ, οργάνωση που ασχολείται με την επίβλεψη της τήρησης των διεθνών κανόνων όσον αφορά τα ανθρώπινα και τα πολιτικά δικαιώματα, δημοσιοποίησε τις παρατηρήσεις και τις προτάσεις της όσον αφορά την κατάσταση με την τήρηση των ανθρωπίνων και πολιτικών δικαιωμάτων στην Ουκρανία.
Μεταξύ άλλων, στη σχετική έκθεση γίνεται λόγος για την ελευθερία έκφρασης και πίστης. «Η Επιτροπή ανησυχεί για αναφορές σχετικά με βία, εκφοβισμό και βανδαλισμούς σε θρησκευτικά κτίρια σε σχέση με τη μετάβαση ενοριών και θρησκευτικών κοινοτήτων από την Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία (σ.σ. Πατριαρχείου Μόσχας) στη νεοσύστατη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Η Επιτροπή ανησυχεί επίσης για τις αναφορές για αδράνεια της αστυνομίας κατά τη διάρκεια αυτών των περιστατικών και για την έλλειψη πληροφοριών σχετικά με τις έρευνες από το Κράτος – μέλος του Συμφώνου (σ.σ. για τα ανθρώπινα δικαιώματα)», ανέφερε στο σχετικό έγγραφο η Επιτροπή του ΟΗΕ.
Οι συντάκτες της έκθεσης τονίζουν ότι η Ουκρανία, ως συμβαλλόμενο μέρος του Συμφώνου, πρέπει να διασφαλίσει την αποτελεσματική άσκηση της ελευθερίας της θρησκείας και των πεποιθήσεων, μεταξύ άλλων με την προστασία των χώρων λατρείας από βία, εκφοβισμό και βανδαλισμό, και να διασφαλίσει ότι όλα τα περιστατικά βίας θα διερευνηθούν και θα τιμωρηθούν.
Ωστόσο, στην αναφορά του ΟΗΕ δεν διευκρινίζεται από ποιον προέρχεται και ποιον στοχεύει η βία όσον αφορά τις μεταβάσεις των ενοριών. Μια ματιά στα δημοσιεύματα των ουκρανικών ΜΜΕ ίσως να διαλευκάνει αυτή την σημαντική παράλειψη. Για παράδειγμα στην περιοχή της Βίννιτσας την ημέρα εορτασμού της Αγίας Σκεπής η οργάνωση «Μιριάνι» (προσκείμενη στην εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία) με τη βοήθεια «φουσκωτών» παρεμπόδιζε την είσοδο στους ενορίτες της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας στον Ιερό Ναό, παρά τις δικαστικές αποφάσεις που τους έδιναν αυτό το δικαίωμα. Στην περιοχή του Βολίν, ενορία του χωριού Σέπελ παρά την ξεκάθαρη θέλησή των ενοριτών, εδώ και δύο χρόνια δεν μπορεί να ενωθεί με την Ουκρανική Εκκλησία εξαιτίας του δικαστικού πολέμου που δέχεται.
Ο Επίσκοπος Χερσώνας και Ταυρικής της Ουκρανικής Εκκλησίας Νικόδημος ανέφερε ότι στη Χερσώνα οι ενορίες δεν ενώνονται με την Ουκρανική Εκκλησία επειδή φοβούνται αντίποινα από τη Ρωσική Εκκλησία. Μέχρι και η επικεφαλής της υπηρεσίας της Ουκρανίας για θέματα εθνοπολιτικής και ελευθερίας συνείδησης Ολένα Μπόγνταν επεσήμανε ότι υπάρχουν εμπόδια για τις ενορίες που θέλουν να ενωθούν με την Ουκρανική Εκκλησία.
Ποιά λοιπόν ήταν η αντίδραση του Πατριαρχείου Μόσχας και του παραρτήματός του στην Ουκρανία στη συγκεκριμένη αναφορά του ΟΗΕ; Ως συνήθως η αντίδρασή τους ήταν να εκλάβουν το επιθυμητό ως πραγματικότητα. «Η Ρωσική Εκκλησία χαιρετίζει το γεγονός ότι η Επιτροπή Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ έχει λάβει μια τόσο ουσιαστική απόφαση σχετικά με την κατάσταση δίωξης πιστών της κανονικής Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας», δήλωσε ο Μητροπολίτης Ιλαρίων (Αλφέεβ), επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων του Πατριαρχείου Μόσχας. Είναι άγνωστο βέβαια το που διάβασε ο Μητροπολίτης μέσα στην έκθεση ότι η Επιτροπή του ΟΗΕ αναγνωρίζει τις «διώξεις» της «κανονικής» εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας.
Βεβαίως το ότι ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίων αποδέχεται την συγκεκριμένη έκθεση του ΟΗΕ είναι ιδιαίτερα θετικό γεγονός καθώς ο ίδιος αναγνωρίζει πλέον ότι η Κριμαία και η Σεβαστούπολη είναι ουκρανικό έδαφος, το οποίο βρίσκεται υπό προσωρινή κατάληψη από τη Ρωσική Ομοσπονδία. Καθώς αυτό είναι κάτι που αναφέρεται ρητά στην αρχή της Έκθεσης.
Αξίζει να σημειωθεί ότι μέσα στο Πατριαρχείο Μόσχας είχε ληφθεί παλαιότερα η απόφαση στήριξης του παραρτήματός του στην Ουκρανία μέσω διάδοσης παραπληροφόρησης για δήθεν «διώξεις». Η διάδοση, βάσει και αυτών που έχει πει ο ίδιος ο Ιλαρίων, θα γινόταν στις διεθνείς πλατφόρμες που ασχολούνται με θέματα ανθρωπίνων δικαιωμάτων κ.λπ.
Ο επίσκοπος Βίκτωρ Κοτσάμπα της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας ασχολείται τελευταία συστηματικά με τη διάδοση παραπληροφόρησης στις διεθνείς πλατφόρμες. Σύμφωνα με πηγές μου, ο Κοτσάμπα διαμαρτύρεται συνεχώς στον ΟΗΕ ότι οι ενορίες της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας βρίσκονται υπό «πίεση» και ότι το κράτος «δεν τις προστατεύει». Ο Επίσκοπος Βίκτωρ έχει λάβει σημαντική χρηματοδότηση από τη Ρωσία για τη συγκεκριμένη δουλειά. Υπάρχει μάλιστα και ξεχωριστή ομάδα δικηγόρων που επίσης χρηματοδοτούνται από τη Μόσχα και στους οποίους έχει ανατεθεί το νομικό σκέλος της συγκεκριμένης αποστολής.
Τονίζω ότι η έκθεση της Επιτροπής Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων του ΟΗΕ δεν καταδικάζει την Ουκρανία, παρά μόνο διατυπώνει ανησυχίες και υποδείξεις. Ελπίζω ότι οι κρατικοί φορείς της Ουκρανίας, που είναι υπεύθυνοι για τη διασφάλιση της ελευθερίας της θρησκευτικής έκφρασης αλλά και της εφαρμογής του νόμου και της τάξης, όχι μόνο θα ακούσουν αυτές τις συστάσεις, αλλά και θα τις εφαρμόσουν, διασφαλίζοντας τη διαδικασία απρόσκοπτης μετάβασης για εκείνες τις ενορίες που το επιθυμούν.
Του Ολεξάντρ Εφρέμενκο, θεολόγου
