Απομένουν πολύ λίγες ημέρες μέχρι τον ερχομό του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου. Αυτή η πραγματικά σημαδιακή επίσκεψη θα ξεκινήσει το ερχόμενο Σάββατο. Παρά το γεγονός ότι ο Οικουμενικός Πατριάρχης έχει έρθει άλλες δύο φορές στην Ουκρανία (1997 και 2008), η συγκεκριμένη επίσκεψη διαφέρει ριζικά από τις άλλες. Για πρώτη φορά, κατά την υπερχιλιετή ιστορία της Ουκρανικής Εκκλησίας, επικεφαλής της Μητέρας – Εκκλησίας έρχεται σε αυτήν ενώ είναι Αυτοκέφαλη Τοπική Εκκλησία.
Η δημιουργία της έγινε ακριβώς εξαιτίας των αποφασιστικών κινήσεων του Παναγιώτατου, ο οποίος μπόρεσε να ξεπεράσει τα 300 χρόνια της ρωσικής παρανόησης και να επιλύσει το μεγάλο ουκρανικό εκκλησιαστικό διχασμό, που υπήρχε για σχεδόν 30 χρόνια στη χώρα μας. Για αυτό, παρά τις οποιεσδήποτε προβοκάτσιες και χειραγώγηση εκ μέρους εκπροσώπων της Ρωσικής Εκκλησίας, η Ουκρανία με χαρά και ευγνωμοσύνη αναμένει την επίσκεψη του ηγέτη εκατοντάδων εκατομμυρίων ορθοδόξων σε όλο τον κόσμο.
Ουκρανία και Οικουμενικό Πατριαρχείο συνδέονται με περισσότερα από χίλια χρόνια θερμών και φιλικών σχέσεων. Ο Οικουμενικός Θρόνος ποτέ δεν μείωσε τη σημασία του Κιέβου και δεν επιβουλεύτηκε την ιστορία του. Σε κανένα ιστορικό κείμενο δεν θα βρεθεί αναφορά για επιθέσεις Βυζαντινών στα εδάφη της αρχαίας Ρως του Κιέβου. Ωστόσο, χάρη στην Κωνσταντινούπολη, η Ρως του Κιέβου μπήκε στην κοινότητα των πολιτισμένων λαών.
Το Κίεβο έλαβε από την Κωνσταντινούπολη το Φως της Πίστης του Χριστού. Συγκεκριμένα, ιεράρχες και ιερείς του Οικουμενικού Θρόνου βάπτισαν τους προγόνους μας στα νερά του Βορυσθένη – Δνείπερου, ο οποίος έγινε δεύτερος Ιορδάνης. Ήδη από τότε από το Κίεβο και σε όλη την Ουκρανία διαδιδόταν η χριστιανική γνώση και φώτιζε η Χάρις του Θεού. Αυτό το γεγονός έθεσε την αρχή για την ανάπτυξη της αρχιτεκτονικής, των γραμμάτων, της ζωγραφικής, της μουσικής κ.λπ.
«Με το θέλημα του Θεού και την ευλογία του Θεού, οι καρποί αυτού του εθνικού βαπτίσματος ήταν γενναιόδωροι στον κοινωνικό και πνευματικό τομέα αλλά και στην προσωπική ζωή των βαπτισμένων, διότι μέσω του βαπτίσματος ενώθηκαν όχι μόνο με την ιερή εμπειρία και την πνευματική ζωή της Ορθόδοξης, αλλά και με ολόκληρο το Βυζαντινό οικοδόμημα. Μια σύνθεση μεταξύ της χριστιανικής πνευματικότητας και μιας μεγαλοπρεπούς πολιτιστικής κληρονομιάς, μακριά από κάθε διάκριση, εθνική, φυλετική ή γλωσσική», δήλωσε ο ίδιος ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος κατά την τελευταία του επίσκεψη στην Ουκρανία το 2008.
Τότε, το 2008, μπορούσαμε μόνο να ελπίζουμε ότι στην Ουκρανία θα υπάρξει ενιαία Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία. Τόσο καιρό την περίμεναν εκατομμύρια Ουκρανοί όχι μόνο στα όρια της πατρίδας μας αλλά και πέρα από αυτήν. Από όλα τα μέρη ξεχύθηκε ειλικρινής προσευχή των Ουκρανών προς το Θεό, που ζητούσαν την δική τους ανεξάρτητη Εκκλησία. Ο Κύριος άκουσε τις προσευχές μας και το 2018 το ουκρανικό εκκλησιαστικό ζήτημα προχώρησε.
Ενδεχομένως, αν δεν υπήρχαν οι υπονομευτικές και ιμπεριαλιστικές θέσεις του Πατριαρχείου Μόσχας, ίσως εδώ και πολύ καιρό να ήμασταν ενωμένοι γύρω από ένα Θρόνο του Κιέβου. Η ίδια η Μόσχα ήταν εκείνο το φρένο, το οποίο ακύρωνε τις πολυάριθμες προσπάθειες των Ουκρανών να ξεπεράσουν αυτό το επιβλαβές διχασμό.
Ωστόσο, χάρη στη σοφία του Παναγιώτατου, ήρθε αυτή η πολυαναμενόμενη μέρα. Αυτός προσέγγισε το δύσκολο αυτό πρόβλημα με ποιμαντική ευθύνη και προσοχή. Όλες οι ενέργειές του έγιναν με αυστηρή τήρηση των Ορθοδόξων κανόνων και της Εκκλησιαστικής παράδοσης. Ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος δεν παραβίασε ποτέ το παραμικρό γράμμα του Εκκλησιαστικού νόμου.
Δεν είναι υπερβολή να πούμε ότι κατά τη διάρκεια της διακονίας του Παναγιώτατου οι σχέσεις Κωνσταντινούπολης και Κιέβου έφτασαν σε ένα νέο και αρκετά υψηλό επίπεδο. Χάρη στον Πατριάρχη Βαρθολομαίο, η ιστορική δικαιοσύνη και οι ξεχασμένες παραδόσεις αποκαταστάθηκαν. Ένα από τα σημαντικά επιτεύγματα προς αυτήν την κατεύθυνση είναι η αναβίωση του μόνιμου Σταυροπηγίου του Οικουμενικού Πατριαρχείου στην Ουκρανία.
Αυτή τη στιγμή, το Σταυροπήγιο αποτελεί την επίσημη εκπροσώπηση της Εκκλησίας – Μητέρας στο Κίεβο. Η χειροτονία του Εξάρχου Αρχιμανδρίτη Μιχαήλ (Ανίσενκο) σε επίσκοπο Κομάνων, έφερε τις σχέσεις των δύο Εκκλησιών σε νέο επίπεδο. Η συμμετοχή στη χειροτονία Ουκρανών ιεραρχών μαρτυρούσε για άλλη μια φορά την πλήρη επικοινωνία μεταξύ των Εκκλησιών.
Για αυτό περιμένουμε με ανυπομονησία έναν τόσο υψηλό προσκεκλημένο. Είμαι πεπεισμένος ότι καμία προβοκάτσια εκ μέρους της πέμπτης φάλαγγας δεν θα μπορέσει να αμαυρώσει τη μεγάλη χαρά από την επικοινωνία με την Παναγιώτητά του. Πιστεύω ότι μετά την επίσκεψη, οι σχέσεις μεταξύ του Κιέβου και της Κωνσταντινούπολης μόνο θα ισχυροποιηθούν και θα βελτιωθούν. Και σύντομα μας περιμένουν ακόμα πολλές καλές και ευτυχισμένες στιγμές!
Του Ολεξάντρ Εφρέμενκο, θεολόγου
