Παρασκευή, 29 Μαρτίου, 2024
More

    Πως η Ρωσία χρησιμοποιεί τον παράγοντα θρησκεία κατά της Ουκρανίας

    Τις τελευταίες εβδομάδες το Κρεμλίνο συγκέντρωσε επιπλέον δεκάδες χιλιάδες στρατιώτες στα σύνορα με την Ουκρανία. Ωστόσο η επιθετικότητα, στο πλαίσιο αυτής της σχεδόν δεκαετούς επιχείρησης εναντίων της Ουκρανίας, δεν περιορίζεται μόνο στο στρατιωτικό σκέλος. Η Ρωσία πραγματοποιεί ηλεκτρονικές επιθέσεις εναντίων κυβερνητικών ιστοσελίδων της Ουκρανίας αλλά εκτός από αυτά έχει ένα ακόμα, λιγότερο διακριτό όπλο: Τη θρησκεία.

    Η Ρωσία διοικεί στο έδαφος της Ουκρανίας μια θρησκευτική οργάνωση, την οποία μπορούμε να αποκαλούμε «Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία στην Ουκρανία» (σ.σ.: εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία). Ακριβώς μέσω αυτής της ισχυρής δομής το Κρεμλίνο χρησιμοποιεί επιδέξια το θρησκευτικό παράγοντα για τη διάδοση, μεταξύ των Ουκρανών, των ιδεών του «ρωσικού κόσμου» – ενός δόγματος, σύμφωνα με το οποίο οι πρώην σοβιετικές δημοκρατίες είναι άρρηκτα συνδεδεμένες με τη Μόσχα.

    Επί δεκαετίες η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία αναφερόταν στην επίσημη ονομασία της ως «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία». Παρά τη λέξη «Ουκρανική» στην ονομασία της, η συγκεκριμένη Εκκλησία ελέγχεται πλήρως από τη «μητρική» της οργάνωση – τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Ακόμα και το καταστατικό της είχε εγκριθεί στη Μόσχα ενώ όλες οι προαγωγές στην ιεραρχία θα πρέπει επίσης να παίρνουν το πράσινο φως από τη Ρωσική Εκκλησία.

    Το 2018 το ουκρανικό κοινοβούλιο ψήφισε νόμο, ο οποίος υποχρεώνει την φιλορωσική Εκκλησία να συμπεριλάβει στην ονομασία της τη λέξη «ρωσική», ώστε να υποδηλώνει την πραγματική θέση της όσον αφορά του που βρίσκεται το κέντρο λήψης αποφάσεων της. Φυσικά, η «Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία» (σ.σ.: η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία) αντέδρασε έντονα σε αυτό το νόμο, κάνοντας παράπονα για «διώξεις».

    Η εκ Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία επιχειρεί να σπείρει αστάθεια και αμφιβολίες. Τον περασμένο χρόνο η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία έγινε μια εκ των βασικών κινητήριων δυνάμεων των αντιεμβολιαστών στην Ουκρανία. 

    Τον Νοέμβριο, η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία υποστήριξε μια εκ των διαμαρτυριών κατά του εμβολιασμού στο Κίεβο, την ημέρα που 720 άνθρωποι πέθαναν από τον κορονοϊό στην Ουκρανία. Τότε, το Υπουργείο Υγείας κατηγόρησε το εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία για διάδοση αντιεμβολιαστικών αισθημάτων. Για τους Ρώσους πράκτορες, το κήρυγμα στις εκκλησίες μπορεί να χρησιμεύσει ως ανάλογο των αναρτήσεων στο Facebook, όπου μπορούν να διαδίδονται επιβλαβείς απόψεις.

    Η Ρωσία αναγνωρίζει ότι η Ουκρανία είναι θρησκευόμενος λαός. Πρόσφατη κοινωνιολογική έρευνα έδειξε ότι το 68% των Ουκρανών θεωρούν τον εαυτό τους ως θρήσκους.

    Την ίδια ώρα, η επιρροή του φιλορωσικού κλήρου στην κοινή γνώμη παραμένει σημαντική. Η Ρωσική Εκκλησία διατηρεί κυρίαρχη παρουσία στην Ουκρανία για αιώνες, αλλά μετά την κατάληψη της Κριμαίας από τη Ρωσία το 2014, υπήρξε μια απροσδόκητη ανατροπή για τη Ρωσία: Στις αρχές του 2019, εμφανίστηκε μια πραγματικά ανεξάρτητη Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας (Ουκρανική Εκκλησία). Ήταν ο Οικουμενικός Πατριάρχης Βαρθολομαίος, «ο πρώτος μεταξύ ίσων» εκείνος που μεταξύ των ηγετών της παγκόσμιας Ορθοδοξίας, έδωσε στην Εκκλησία αυτή την ανεξαρτησία, δίνοντας τέλος σε περισσότερα από 330 χρόνια ρωσικής θρησκευτικής κυριαρχίας στην Ουκρανία. Αυτό, παρεμπιπτόντως, οδήγησε στο γεγονός ότι η Ρωσία διέκοψε τις σχέσεις με το Οικουμενικό Πατριαρχείο – τόσο πολύ εξοργίστηκε η Ρωσική Εκκλησία από μια τέτοια απόφαση της Κωνσταντινούπολης.

    Σήμερα περισσότεροι από 22% των Ουκρανών δηλώνουν ότι εντάσσονται στην εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία ενώ περίπου 40% σχετίζουν τον εαυτό τους με την Ουκρανική Εκκλησία. Ακόμα, περίπου το 36% αναφέρουν τον εαυτόν τους ως «απλά χριστιανοί πιστοί», δήλωσε ο εκκλησιαστικός αναλυτής Ολεξάντρ Εφρέμενκο. «Η Ουκρανική Εκκλησία εμφανίζεται υπέρ της ανεξάρτητης Ουκρανίας, την ώρα που η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία πηγαίνει προς το Κρεμλίνο».

    Η διαφορά στις αξίες και τις ιδέες που κηρύττουν οι δύο ανταγωνιζόμενες  Εκκλησίες είναι τεράστια. Η Ουκρανική Εκκλησία καλεί τους πιστούς της να είναι αληθινοί πατριώτες της Ουκρανίας, καλώντας τη Ρωσία να σταματήσει την επιθετικότητά της και καταρρίπτοντας τους μύθους προπαγάνδας της Μόσχας.

    Αντίθετα, η εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία, γνωστή για τη φιλορωσική της στάση, ποτέ δεν αποκάλεσε τον πόλεμο με τη Ρωσία αυτό που πραγματικά είναι και κρύβεται πίσω από γενικευμένες εκκλήσεις για τερματισμό της λεγόμενης «αδελφοκτονίας» κηρύσσοντας «συμφιλίωση», την οποία πολλοί ερμηνεύουν ως συνθηκολόγηση με τη Ρωσία. Οι φιλορώσοι κληρικοί αποκαλύπτουν τη στάση τους σχετικά με τη σύγκρουση αρνούμενοι να αποτίσουν φόρο τιμής στους Ουκρανούς στρατιώτες που σκοτώθηκαν ή προσευχόμενοι για την υγεία του Βλαντιμίρ Πούτιν. Σε διάφορες περιόδους, οι ναοί τους χρησίμευαν ως καταφύγια για τους μαχητές των ρωσικών δυνάμεων κατοχής ή ως αποθήκες όπλων.

    Ορισμένοι φιλορώσοι επίσκοποι, χειροτονημενοι από τον επικεφαλής της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησίας Ονούφριο, έκαναν δημόσια τελετές «αγιασμού» στα ρωσικά οπλικά συστήματα που έχουν αναπτυχθεί σε όλη την Κριμαία. Μερικοί ιερείς ευλογούσαν ακόμη και τα ρωσικά τακτικά στρατεύματα στην κατεχόμενη χερσόνησο προκειμένου εκείνα να «υπερασπιστούν την πατρίδα τους». Και ήταν οι κληρικοί της εν Ουκρανία Ρωσικής Εκκλησία εκείνοι που -κατά την έναρξη της εισβολής στην Κριμαία- έπειθαν Ουκρανούς στρατιώτες να καταθέσουν τα όπλα και να παραδοθούν στους Ρώσους, να μην χύσουν «αδελφικό αίμα», θυμάται ο στρατιωτικός ιερέας Ίγορ Σεμενίχιν, εξηγώντας την απροθυμία του ουκρανικού στρατού να δεχθεί στις τάξεις του στρατιωτικούς ιερείς από την εν Ουκρανία Ρωσική Εκκλησία.

    Η Ρωσική Εκκλησία δεν αναγνωρίζει την ύπαρξη της Ουκρανικής Εκκλησίας, αποκαλώντας το γεγονός της δημιουργίας της ως «σχίσμα». Κατά τα χρόνια της κατοχής της Κριμαίας, η Ουκρανική Εκκλησία υπέστη μαζικές διώξεις και σταδιακά απωθήθηκε από τη χερσόνησο. Από τις 45 ενορίες που υπήρχαν το 2014, μόνο οι επτά έχουν απομείνει σήμερα. Το Υπουργείο Εξωτερικών των ΗΠΑ έχει δηλώσει ότι οι ρωσικές κατοχικές αρχές περιορίζουν σοβαρά τη θρησκευτική ελευθερία κατηγορώντας ψευδώς τους πιστούς για τρομοκρατία ενώ έχει καταλάβει τον Καθεδρικό ναό της Ουκρανικής Εκκλησίας στη Συμφερούπολη.

    Όπως η ρωσική κυβέρνηση επιδιώκει να επανασχεδιάσει τον πολιτικό χάρτη της Ευρώπης και να επιστρέψει τις λεγόμενες «ζώνες επιρροής», έτσι και η Ρωσική Εκκλησία παίζει ένα διαρκές παιχνίδι για να αλλάξει την ισορροπία δυνάμεων.

    Κρυβόμενη πίσω από την «ουκρανική» ονομασία του παραρτήματός της η Ρωσική Εκκλησία διατηρεί σοβαρή επιρροή σε εκατοντάδες χιλιάδες Ουκρανούς. Η κατάσταση δημιουργεί σοβαρά διλήμματα στην ουκρανική κυβέρνηση. Αν ασκήσει πίεση στην Εκκλησία, κινδυνεύει να κατηγορηθεί για «παραβίαση των θρησκευτικών ελευθεριών». Αλλά αν η κυβέρνηση υποχωρήσει, θα τοποθετήσει άλλη μια ωρολογιακή βόμβα κάτω από τα θεμέλια του κρατισμού.

    Ίσως ο καλύτερος δρόμος σε αυτή την περίπτωση να είναι η προώθηση της υγιεινής των πληροφοριών, ώστε οι άνθρωποι να μην πέφτουν σε καλά μελετημένες τεχνικές προπαγάνδας. Βλέπουμε ήδη αρκετές ύπουλες ενέργειες για τις οποίες αξίζει να ανησυχούμε.

    Του Ευγέν Ματιουσένκο

    Μετάφραση © Πνευματικό Μέτωπο Ουκρανίας

    Πηγή: Global News

    Πρόσφατα

    Δημοφιλή