Η δημιουργία δομής της Ρωσικής Εκκλησίας σε έδαφος Κανονικής δικαιοδοσίας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας έχει ξεκάθαρους στόχους: «να εξαναγκάσει τον Πατριάρχη Θεόδωρο να αλλάξει την απόφασή του όσον αφορά την Ουκρανική Εκκλησία» και «να κερδίσει έδαφος όσον αφορά την διεκδίκηση της πρωτοκαθεδρίας στην Ορθοδοξία». Έχω ήδη περιγράψει εν συντομία πώς το Πατριαρχείο Μόσχας προετοίμασε τις επιθετικές του δραστηριότητες στην αφρικανική ήπειρο, ποιοι είναι οι στόχοι του και ποιες μορφές προπαγάνδας χρησιμοποιεί για το σκοπό αυτό.
Εκπρόσωποι της Ρωσικής Εκκλησίας επιχείρησαν να δημιουργήσουν συνθήκες πίεσης για τον Πατριάρχη Θεόδωρο προκειμένου στη συνέχεια «να τα βρουν» μαζί του ώστε να κάνει πίσω στο θέμα της αναγνώρισης της Ουκρανικής Εκκλησίας. Παράλληλα πίεσαν ακόμα περισσότερο, προκειμένου ο Πατριάρχης Θεόδωρος να προβεί στην καταδίκη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και να ακυρώσει την αναγνώριση της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας.
Η Μόσχα παραδέχεται ότι εκβιάζει τον Αλεξανδρείας
Νέα στοιχεία για την διείσδυση της Ρωσικής Εκκλησίας στην Αφρική έδωσε ο Μητροπολίτης Βολοκολάμσκ Ιλαρίωνας κατά τη διάρκεια της εκπομπής του «Εκκλησία και κόσμος», που προβάλλεται σε κρατικό κανάλι της Ρωσίας. Αξίζει να δούμε προσεκτικά αυτά που είπε:
«Εμείς παρόλα αυτά κάναμε παύση, επειδή ελπίζαμε ότι αυτή η απόφαση του Πατριάρχη Αλεξανδρείας δεν είναι ανεπίστρεπτη, ότι θα αλλάξει γνώμη. Μάλιστα, του στέλναμε σημάδια σχετικά με αυτό, ξέρει ότι απευθύνθηκαν κληρικοί σε μας, ξέρει ότι σταματήσαμε προσωρινά την εξέταση αυτών των αιτημάτων, προκειμένου να έχουμε τη δυνατότητα να λάβουμε από αυτόν σημάδι για την αλλαγή των θέσεων (του). Αλλά δεν λάβαμε αυτό το σημάδι, πολύ περισσότερο τον Αύγουστο αυτού του έτους ο Πατριάρχης Θεόδωρος πήγε στο νησί Ίμβρος -είναι το μέρος όπου γεννήθηκε ο Πατριάρχης Βαρθολομαίος- εκεί τελέσανε μαζί Θεία Λειτουργία και σε αυτή συμμετείχε ο ηγέτης των Ουκρανών σχισματικών Επιφάνιος Ντουμένκο. Και από την άποψη εκκλησιαστικών Κανόνων, αν ιεράρχης συλλειτουργήσει με σχισματικό υποπίπτει ο ίδιος σε σχίσμα. Και δυστυχώς οι Εκκλησιαστικοί Κανόνες δεν μας δίνουν κάποια άλλη ερμηνεία. Και τώρα, αφότου έγινε αυτή η συλλειτουργία, αφότου ο Πατριάρχης Θεόδωρος συνέδεσε ολοκληρωτικά τον εαυτό του με το σχίσμα, δεν έχουμε λόγους και δεν έχουμε δυνατότητα να απαντήσουμε αρνητικά σε τέτοια αιτήματα. Πως θα τα εξετάζουμε, πόσο καιρό θα τα εξετάζουμε, ποια δομή θα έχει η παρουσία μας στην Αφρική αυτά πρόκειται να λύσουμε στις επόμενες συνεδριάσεις της Ιεράς Συνόδου».
Με αυτό τον τρόπο ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας επιβεβαίωσε το γεγονός του εκβιασμού του Πατριάρχη Θεόδωρου, για το οποίο χρησιμοποιήθηκε ως εργαλείο το ζήτημα του διχασμού στην Αλεξανδρινή Εκκλησία με στόχο την ακύρωση αναγνώρισης της αυτοκεφαλίας της Ουκρανικής Εκκλησίας και τη μνημόνευση του Προκαθημένου της Μητροπολίτη Επιφάνιου.
Μετά από ορισμένες προσπάθειες εκβιασμού κατά τη διάρκεια προσωπικής επικοινωνίας, οι εκπρόσωποι της Ρωσικής Εκκλησίας ήταν αναγκασμένοι να αναβάσουν τα στοιχήματα: Να ανακοινώσουν δημόσια την εκκίνηση διαδικασίας δημιουργίας παράλληλης, σχισματικής δομής στην Αφρική. Παρεμπιπτόντως, σειρά αποτυχιών της Ρωσικής Εκκλησίας στην Αφρική καθιστά μια τέτοια κίνηση ασύμφορη για το Πατριαρχείο Μόσχας. Για αυτό, όπως φαίνεται και από τα λόγια του Ιλαρίωνα, η Ρωσική Εκκλησία διατηρεί για τον εαυτό της περιθώριο όσον αφορά αναβολή για την εξέταση αιτημάτων από τους εξαγοραμένους κληρικούς της Αλεξανδρινής Εκκλησίας.
Η Ρωσική Εκκλησία δεν θέλει να «βάλει το χέρι βαθιά στην τσέπη»
Εκτός τούτου, ο Μητροπολίτης Ιλαρίωνας μίλησε για «μερικές δεκάδες αιτήματα» από κληρικούς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, οι οποίοι θέλουν να ενταχθούν στη Ρωσική Εκκλησία. Ωστόσο ο αναπληρωτής του Ιλαρίωνα, αρχιεπίσκοπος Λεωνίδας (στον οποίον η Ιερά Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας ανέθεσε τη δημιουργία της παράνομης δομής στην Αφρική) είχε δηλώσει νωρίτερα ότι η Ρωσική Εκκλησία εξετάζει το ενδεχόμενο να δεχθεί μερικές εκατοντάδες ιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας.
Υπάρχουν ορισμένες ερμηνείες όσον αφορά τη διαφορά στα νούμερα που παρουσιάζονται. Όπως είχα επισημάνει και σε άλλο άρθρο, η Αφρική βρίσκεται πολύ μακριά ενώ τα έξοδα που απαιτούνται για τη δημιουργία παράλληλης δομής εκεί είναι πάρα πολλά. Για αυτό, με το να ανεβάζουν τα στοιχήματα και να επενδύουν περισσότερο στο κομμάτι της επικοινωνίας και του δημόσιου εκβιασμού, οι της Ρωσικής Εκκλησίας μειώνουν τα έξοδα για να κρατήσουν τους ιερείς που αποφάσισαν -με το αζημίωτο- να «αλλάξουν στρατόπεδο». Πέραν τούτου, τα ρωσικά χρήματα για αυτό τον σκοπό δεν έφταναν πάντα στο ακέραιο στους τελικούς τους αποδέκτες στην Αφρική αλλά «χάνονταν» στις τσέπες των μεσαζόντων.
Περισσότερο φως όσον αφορά την οικονομική πλευρά της ρωσικής διείσδυσης στην Αφρική ρίχνουν τα επιχειρήματα αυτο-δικαιολόγησης του ιερέα της Ρωσικής Εκκλησίας Αντρέι Νόβικοβ. Οι κληρικοί της Ρωσικής Εκκλησίας Αντρέι Νόβικοβ και Γεώργιι Μαξίμοβ έχουν επισκεφθεί επανειλημμένα την Αφρική. Έχοντας την ευλογία της ηγεσίας της Ρωσικής Εκκλησίας, οι συγκεκριμένοι μελετούσαν τις διαθέσεις και επέλεγαν μεταξύ των κληρικών της Αλεξανδρινής Εκκλησίας εκείνους που θα ενδιέφεραν την Ρωσική Εκκλησία – ιερείς που θα μπορούσαν να βγουν κατά του Πατριάρχη Θεόδωρου και να ενταχθούν στη μελλοντική δομή της Ρωσικής Εκκλησίας στην Αφρική.
Στις 2 Οκτωβρίου, ο Αντρέι Νόβικοφ δημοσίευσε μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια στη σελίδα του στο Facebook περιγράφοντας την απογοητευτική θέση των τοπικών κληρικών που είχαν εξαγοραστεί από τη Ρωσική Εκκλησία: Στο Πατριαρχείο Αλεξανδρείας ξέρουν πολύ καλά ότι το κίνητρο εκείνων που «άλλαξαν στρατόπεδο» είναι αποκλειστικά η οικονομική επιβράβευση του Πατριαρχείου Μόσχας.
Ποιο είναι το πραγματικό σχέδιο
Όπως βλέπουμε, μεγάλο μέρος της προηγούμενης ανάλυσής μου επιβεβαιώθηκε και αυτό αποδεικνύει ότι ο εκβιασμός του Πατριάρχη Θεόδωρου όσον αφορά τη δημιουργία παράλληλης δομής, είναι μια επιχείρηση παραπλάνησης, η οποία δεν έχει καμία προοπτική.
Η έκδοση OrthodoxTimes δημοσίευσε πριν από λίγες ημέρες άρθρο βασιζόμενο σε πηγές που έχει στη Μόσχα, όπου περιγράφονται οι πραγματικές επιδιώξεις της Ρωσικής Εκκλησίας: Η παράλληλη δομή στην Αφρική έχει ως σκοπό να υπονομεύσει τις θέσεις του Πατριάρχη Θεόδωρου μέσα στο Πατριαρχείο του και να οδηγήσει σταδιακά σε αντικατάσταση προκαθημένου με νόμιμο τρόπο. Για την επίτευξη αυτού η Ρωσική Εκκλησία σχεδιάζει να κινητοποιήσει όχι μόνο ιερείς αλλά και τέσσερις αρχιερείς του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, οι οποίοι -κατά την άποψη των Ρώσων- μπορούν να έρθουν σε σύγκρουση με τον Προκαθήμενό τους.
Για την αντικατάσταση του Πατριάρχη Θεόδωρου η Μόσχα θα προωθήσει κρυφά κάποιον από τους ιεράρχες του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας, τους οποίους η Ρωσική Εκκλησία θεωρεί ως «δικούς της».
Μέχρι σήμερα η παρέμβαση της Ρωσικής Εκκλησίας δεν έχει αποδώσει ξεκάθαρα αποτελέσματα πέραν του θορύβου στα ΜΜΕ. Ενώ οι προθέσεις της προς το παρόν αποδείχθηκαν αρκετά προβλέψιμες. Συνεχίζω να παρακολουθώ τις εξελίξεις καθώς επίκειται η Αρχιερατική Σύνοδος της Ρωσικής Εκκλησίας στις 15 – 18 Νοεμβρίου. Σε αυτήν, αν πιστέψουμε τους ρώσους προπαγανδιστές, αναμένεται να ανακοινωθούν συγκλονιστικές αποφάσεις που θα ταράξουν την παγκόσμια Ορθοδοξία.
Του Ολεξάντρ Εφρέμενο, θεολόγου
