Τα πρόσφατα ταξίδια εργασίας του αναπληρωτή επικεφαλής του Τμήματος Εξωτερικών Υποθέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας πρωθιερέα Νικόλαου Μπαλασόφ στη διαδρομή Βελιγράδι (Σερβία) – Μπάνια Λούκα (Βοσνία – Ερζεγοβίνη) – Ζάγκρεμπ (Κροατία) συμπίπτει με την ενεργοποίηση των εντάσεων στα Βαλκάνια. Αυτό δεν φαίνεται τόσο τυχαίο αν λάβουμε υπόψη μας ότι ήδη από την εποχή της ΕΣΣΔ το συγκεκριμένο τμήμα της Ρωσικής Εκκλησίας χρησιμοποιείται από το Κρεμλίνο ως κάλυψη για τη διεξαγωγή μυστικών επιχειρήσεων και κατασκοπευτικής δράσης στο εξωτερικό. Αυτή την «σύμπτωση» παρατήρησε ο Αρχιεπίσκοπος Ευστράτιος (Ζόρια) της Ουκρανικής Εκκλησίας ενώ σε βάθος ασχολήθηκε με αυτό η ερευνητική ομάδα InfomNapalm, η οποία ασχολείται με τη διερεύνηση με τη χρήση ανοικτών πηγών πληροφόρησης.
Εκτός από τα Βαλκάνια, οι Ρώσοι συνεχίζουν να χρησιμοποιούν τη «μαλακή δύναμη» («soft power») και στην Πολωνία. Στις 11 Δεκεμβρίου 2021 αντιπροσωπεία του ρωσικού «Ιδρύματος υποστήριξης της χριστιανικής κουλτούρας και κληρονομιάς» (το Ίδρυμα χρηματοδοτείται από την ρωσική κρατική εταιρία Rosatom) επισκέφθηκε την Επαρχία Μπιαλύστοκ – Γκντάνσκ της Πολωνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας. Πληροφορίες αναφέρουν ότι οι Ρώσοι υποτίθεται ότι παρέδωσαν στους πολωνούς ιερείς μεγάλη «δωρεά» της τάξεως εκατομμυρίων ευρώ. Αργότερα, το γεγονός της «δωρεάς» επιβεβαίωσε μέσα από τα σχόλιά του και ο επικεφαλής αυτού του Ιδρύματος Εγκόρ Σκοπένκο, ο οποίος ήταν και ο επικεφαλής της αντιπροσωπείας που ταξίδεψε στην Πολωνία. Σημείωσε μάλιστα ότι «ασχολείται με τέτοιες φιλανθρωπίες και σε άλλες Τοπικές Εκκλησίες». Αυτό βεβαίως είναι κάτι που χρήζει περαιτέρω διερεύνησης καθώς παραμένει άγνωστο το πως μπόρεσαν να μεταφέρουν οι Ρώσοι ένα τέτοιο τεράστιο ποσό και αν για αυτό χρησιμοποιήθηκαν διπλωματικοί δίαυλοι. Ψάξαμε περαιτέρω πληροφορίες από ανοιχτές πηγές.
Αρχικά ας δούμε τον Εγκόρ Σκοπένκο, ο οποίος είχε μια αρκετά σύντομη αλλά ταυτόχρονα ενδιαφέρουσα επαγγελματική πορεία. Σύμφωνα με τις πληροφορίες που έχει δημοσιοποιήσει ο ίδιος, το 2014 υποτίθεται ότι εργαζόταν ως βοηθός γενικού διευθυντή στην εταιρία «Ειδική Οικονομική Ζώνη Αλαμπούγκα». Από τον Φεβρουάριο του 2018 έως τον Σεπτέμβριο του 2020 διετέλεσε διευθυντής της εταιρείας «Αυτόνομη Μη-Κερδοσκοπική Οργάνωση Management Company for Development of the Sarav-Diveev Cluster». Μετά από αυτό ορίστηκε επικεφαλής στο «Ίδρυμα υποστήριξης της χριστιανικής κουλτούρας και κληρονομιάς». Αυτό το Ίδρυμα ιδρύθηκε από την κρατική εταιρία «Rosatom», έχει εκτεταμένη δομή και δείχνει ιδανικό για να χρησιμοποιηθεί από το Κρεμλίνο ως εργαλείο υβριδικής επιρροής, άσκησης πίεσης και συγκάλυψης ρωσικών οικονομικών συναλλαγών στο εξωτερικό.
Στην ιστοσελίδα του αναφέρεται ότι πρότζεκτ του Ιδρύματος υλοποιούνται σε 15 χώρες, μεταξύ των οποίων Βουλγαρία, Γεωργία, Τουρκία, Φινλανδία, ΗΠΑ, Ισπανία, Ελβετία, Βοσνία και Ερζεγοβίνη, Ισραήλ, Γαλλία, Συρία, Πολωνία, Λίβανος, Ισλανδία και Ρωσία.
Βέβαια αξίζει να σημειώσουμε πως ως επικεφαλής ενός τέτοιου Ιδρύματος, ο Εγκόρ Σκοπένκο πραγματοποιεί πολλά ταξίδια και συναντήσεις στο εξωτερικό, κάτι που δεν μαρτυρά η σελίδα του στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, όπου υπάρχουν ελάχιστες πληροφορίες. Για παράδειγμα, στη σελίδα του στο Facebook υπάρχουν ελάχιστες φωτογραφίες – μία καλής ποιότητας, τραβηγμένη σε στούντιο το 2020, μια μικρής ανάλυσης το 2019 και μια του 2013 όπου ο ίδιος εμφανίζεται με στρατιωτική στολή με διακριτικά λοχία.
Μια αναζήτηση φωτογραφιών στο Google δείχνει ότι η δεύτερη φωτογραφία από τη σελίδα του πιθανότατα τραβήχτηκε κατά τη διάρκεια διάσκεψης μέσω Zoom, όπου ο Σκοπένκο ήταν εγγεγραμμένος με διαφορετικό όνομα, «Στανισλάβ», και αναφερόταν ως «Υπεύθυνος Τεχνικών Επιχειρήσεων του Carnival Corporation» (μια βρετανο-αμερικανική εταιρεία κρουαζιέρας με έδρα το Μαϊάμι των ΗΠΑ, η οποία παρέχει υπηρεσίες οργάνωσης και εξυπηρέτησης θαλάσσιων κρουαζιέρων). Η Google εξακολουθεί να έχει μια διαχειριζόμενη σελίδα με ορισμένες από τις πληροφορίες του προφίλ του στο zoominfo.com.
Γενικά, από τον Ιανουάριο του 2014 έως τον Δεκέμβριο του 2021, ανέβασε μόνο μερικές ανοιχτές αναρτήσεις στο Facebook. Φαίνεται ότι πριν από το ταξίδι εργασίας στα Βαλκάνια αποφάσισε (ή τον συμβούλεψαν) να γεμίσει λίγο την μη κατατοπιστική σελίδα του. Ως εκ τούτου, στις 3 Δεκεμβρίου 2021, με διαφορά 28 λεπτών, δημοσίευσε στο Facebook και στο νεοδημιουργημένο προφίλ του στο Instagram φωτογραφίες με σχόλια:
Σχόλιο στην πρώτη φωτογραφία:
«Πρώτο ταξίδι εργασίας στο Λίβανο, στην κάποτε πλούσια πόλη Βυρητό. Τώρα εκεί έχουν οικονομική κρίση, πολλοί περιμένουν σε ουρές στα πρατήρια καυσίμων τρεις ώρες. Παλιότερα η χώρα αποκαλούνταν ως η Ελβετία της Ανατολής εξαιτίας του αριθμού των πλουσίων και των τραπεζών. Καθόλου χειρότερα από το Σότσι, τη προτείνω σε όλους για διακοπές. Το βασικό είναι να μην πληρώνετε με κάρτα αλλά να έχετε μαζί σας δολάρια».
Σύμφωνα με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του «Ιδρύματος για την υποστήριξη του χριστιανικού πολιτισμού και κληρονομιάς», αναφέρεται ότι η συνάντηση αυτή πραγματοποιήθηκε στη Βηρυτό στις 6 Νοεμβρίου 2021.
Σχόλιο στη δεύτερη φωτογραφία:
«Για άλλη μια φορά επισκέφτηκα την Τουρκία, την Αττάλεια στο πλαίσιο επαγγελματικού ταξιδιού. Επισκέφτηκα την ενορία της Ρωσικής Εκκλησίας στην Αττάλεια, πολύ εγκάρδιοι άνθρωποι. Σίγουρα θα ξανάρθω. Συμβουλεύω όλους να την επισκεφτείτε όταν πάτε για διακοπές».
Σύμφωνα με ανάρτηση στην ιστοσελίδα του «Ιδρύματος για την υποστήριξη του χριστιανικού πολιτισμού και κληρονομιάς», αναφέρεται ότι το ταξίδι αυτό στην Τουρκία πραγματοποιήθηκε στις 10 Νοεμβρίου 2021 «με την ευλογία» του Πατριάρχη Κυρίλλου.
Σύμφωνα με τα στοιχεία για τον Δεκέμβριο 2021 στις βάσεις δεδομένων και στα μητρώα ο Εγκόρ Σκοπένκο αναφέρεται επίσημα ως επικεφαλής και εκτελεστικός διευθυντής του «Ιδρύματος για την υποστήριξη της χριστιανικής κουλτούρας και κληρονομιάς» ΑΜ 9704008570, επίσημη διεύθυνση Ιδρύματος: Μόσχα, οδός Βολχόνκα 9, διαμέρισμα 14. Το 2020 το Ίδρυμα εμφανίζεται να έχει κέρδη 11,5 εκατομμύρια ρούβλια (περίπου 138.000 ευρώ). Προηγουμένως ήταν καταχωρημένος ως ιδρυτής των εκκαθαρισμένων εταιρειών «Ideo», ΑΜ 1646044660 και «Angry Hot Dogs», ΑΜ 1646039445. Και οι δύο εταιρείες ήταν εγγεγραμμένες στην Ελμπούγκα, Δημοκρατία του Ταταρστάν, στη Ρωσική Ομοσπονδία.
Το γεγονός ότι τα στοιχεία που υπάρχουν για το νεοσύστατο Ίδρυμα είναι ελάχιστα, μαρτυρά ότι πρόκειται για δημιούργημα που έχει ως σκοπό την κάλυψη της δραστηριότητας ρωσικών μυστικών υπηρεσιών μέσω θρησκευτικών ιδρυμάτων σε όλο τον κόσμο και την προώθηση ρωσικών συμφερόντων μέσω της διοχέτευσης σημαντικών χρηματικών ποσών.
Οι επιβλέποντες του Ιδρύματος από την Rosatom
Ειδικότερα στο δεύτερο μισό του 2021 καταγράφεται η δραστήρια συνδρομή του Rosatom στις διάφορες διεθνείς επαφές, συγκεκαλυμμένες ως θρησκευτή δραστηριότητα.
Είναι ενδιαφέρον ότι επιβλέποντες του προαναφερθέντος «Ιδρύματος για την υποστήριξη του χριστιανικού πολιτισμού και κληρονομιάς» είναι ο Αλεξέι Λιχατσόβ (Ρώσος πολιτικός, Διευθύνων Σύμβουλος της Rosatom) και ο Σεργκέι Ομπόζοβ, Αναπληρωτής Γενικός Διευθυντής της «Rosatom», Διευθύνων Σύμβουλος της «RosEnergoAtom Concern», Αναπληρωτής Διευθυντής της «AtomEnergoProm».
Ειδικά οι Αλεξέι Λιχατσόβ, Σεργκέι Ομπόζοβ και Εγορ Σκοπένκο ήταν εκείνοι που συναντήθηκαν με τον Πατριάρχη Μόσχας Κύριλλο στις 30 Νοεμβρίου 2021 στην Πατριαρχική και Συνοδική Κατοικία στη Σταυροπηγιακή Μονή Δανιήλ στη Μόσχα. Κατά τη συνάντηση, ο πατριάρχης απένειμε στον Αλεξέι Λιχατσόφ το παράσημο του Αγίου Σεραφείμ του Σαρόφ Β’ βαθμού.
Σε αυτή την συνάντηση ήταν προφανώς που ελήφθησαν οι οδηγίες για το περαιτέρω «προσκύνημα» στα Βαλκάνια και την προώθηση εκεί των ρωσικών θέσεων.
Στις 6 Δεκεμβρίου, εκπρόσωποι του Ιδρύματος επισκέφθηκαν το Βελιγράδι της Σερβίας, όπου συναντήθηκαν με τον Σέρβο Πατριάρχη Πορφύριο. Στη συνάντηση συμμετείχαν ο Εγκόρ Σκοπένκο, ο Αναπληρωτής Προϊστάμενος του Τμήματος Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας Αρχιερέας Νικολάι Μπαλασόφ καθώς και ο Έκτακτος και Πληρεξούσιος Πρέσβης της Ρωσικής Ομοσπονδίας στη Δημοκρατία της Σερβίας Αλεξάντρ Μποτσάν-Χάρτσενκο. Μάλιστα, η διπλωματική ασυλία του ρώσου Πρέσβη, έδινε τη δυνατότητα για τη μεταφορά σημαντικού ποσού μετρητών για «δωρεές» χωρίς εκτελωνισμό.
Επίσης, στις 6 Δεκεμβρίου, επισκέφτηκαν ένα μοναστήρι στο Ουγλεβίκ (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας).
Στις 7 Δεκεμβρίου, ο Νικολάι Μπαλασόβ και Εγκόρ Σκοπένκο επισκέφτηκαν τη Μπάνια Λούκα (Σερβική Δημοκρατία της Βοσνίας).
Ήδη στις 8-9 Δεκεμβρίου, ο Νικολάι Μπαλάσοφ και αντιπροσωπεία του «Ιδρύματος για την υποστήριξη του χριστιανικού πολιτισμού και κληρονομιάς» βρισκόνταν ήδη στην Κροατία, στην Gornokarlovatska. Σύμφωνα με ανοιχτά δεδομένα, «το Ίδρυμα συνέβαλε στην αποκατάσταση ενός από τους σεισμόπληκτους ιερούς ναούς της επισκοπής Gornokarlovatska – του Ναού της Γεννήσεως της Υπεραγίας Θεοτόκου στο Hlyna». Αυτό είναι άλλο ένα έμμεσο δείγμα γενναιόδωρων «δωρεών» ή επενδύσεων από Ρώσους.
Στις 10 Δεκεμβρίου, αντιπροσωπεία του Ιδρύματος έγινε δεκτή από τον Προκαθήμενο της Πολωνικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, Μητροπολίτη Σάββα, και επισκέφθηκε επίσης την Επισκοπή Μπιαλύστοκ – Γκντάνσκ. Σημαντικές «δωρεές» έγιναν και κατά την επίσκεψη των Ρώσων στην Πολωνική Ορθόδοξη Εκκλησία.
Υπάρχουν πολλά εργαλεία, με τα οποία η Ρωσία ασκεί υβριδική επιρροή για να αποσταθεροποιήσει την κατάσταση σε διάφορες χώρες. Αυτά είναι Μέσα Ενημέρωσης, οικονομικά, πολιτικά, στρατιωτικά, τρομοκρατικά και άλλα. Και ένας από τους πυλώνες του Κρεμλίνου, που παρέχει πρόσθετες ευκαιρίες για εύκολη διείσδυση παραγόντων επιρροής στο εξωτερικό, παραμένει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία. Οι υψηλόβαθμοι αξιωματούχοι της αναφέρονται συχνά ως «πράκτορες με ράσα» ή «ιερείς με στολή» εξαιτίας των πολυάριθμων μαρτυριών της στενής συνεργασίας αυτής της θρησκευτικής δομής με τις σοβιετικές και -μετά την κατάρρευση της Σοβιετικής Ένωσης- με τις ρωσικές μυστικές Υπηρεσίες. Κρατικές εταιρείες και αξιωματούχοι συνεργάζονται στενά με θρησκευτικά ιδρύματα για να προωθήσουν τα συμφέροντα του λεγόμενου «ρωσικού κόσμου».
Ειδικότερα, το ενδιαφέρον του Κρεμλίνου εστιάζεται στο να αποσπάσει την προσοχή χωρών του ΝΑΤΟ σε εσωτερικά προβλήματα, προκειμένου να μην δίνουν ιδιαίτερη σημασία στο γεγονός της ρωσικής επιθετικότητας κατά της Ουκρανίας.
Όλα τα δεδομένα που παρουσιάζονται σε αυτό το άρθρο ελήφθησαν κατά την έρευνα ανοιχτών πηγών πληροφόρησης. Συλλέγονται και παρουσιάζονται ως υποθέσεις που απαιτούν περαιτέρω διερεύνηση και πρόσθετη προσοχή των υπηρεσιών επιβολής του νόμου και ασφάλειας τόσο της Ευρωπαϊκής Ένωσης όσο και άλλων χωρών που ενδιαφέρονται να αποτρέψουν την αποσταθεροποίηση της κατάστασης στα Βαλκάνια. Πολλά παραδείγματα των τελευταίων ετών έχουν δείξει ότι η Ρωσία χρησιμοποιεί θρησκευτικά ιδρύματα για να καλύψει τις υβριδικές της δραστηριότητες στο εξωτερικό.
Προς το παρόν δεν έχουμε χειροπιαστές αποδείξεις ότι οι αναφερόμενη αντιπροσωπεία ζήτησε από τις άλλες Εκκλησίες, τις οποίες επισκέφθηκε, συγκεκριμένα ανταλλάγματα για τις «δωρεές», προκειμένου εκείνες να συμβάλλουν στις υβριδικές επιχειρήσεις του Κρεμλίνου στα Βαλκάνια και την Πολωνία. Ωστόσο τέτοιος κίνδυνος υφίσταται. Η Μόσχα έχει χρησιμοποιήσει επανειλημμένα ανάλογα εργαλεία δωροδοκίας, όπως στην περίπτωση προετοιμασίας της επίθεσης κατά της Ουκρανίας και κατά άλλων χωρών. Για αυτό τέτοιες ενέργειες πρέπει να γίνουν αντικείμενο ενδελεχούς έρευνας.
