Κατά τη διάρκεια των σημερινών εορταστικών εκδηλώσεων και προσευχής στον Καθεδρικό του Αγίου Μιχαήλ με τους Χρυσούς Τρούλους στο Κίεβο ο Μακαριώτατος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσης Ουκρανίας Επιφάνιος απευθύνθηκε στους ιερείς και το ποίμνιο με τα εξής λόγια:
Σεβασμιώτατοι, Πανοσιολογιώτατοι πατέρες, αγαπητοί αδερφοί και αδερφές.
Δόξα στον Ιησού Χριστό
Σήμερα συγκεντρωθήκαμε για την κοινή προσευχή ώστε καταρχάς να ευχαριστήσουμε τον Θεό για τις πολλές εκδηλώσεις του ελέους Του στην Τοπική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία μας.
Τρία χρόνια πέρασαν από εκείνη την ημέρα, όταν με απόφαση του Οικουμενικού Πατριάρχη όπως και Τοπικών Συνόδων της Ουκρανικής Αυτοκέφαλης Ορθόδοξης Εκκλησίας και της Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας Πατριαρχείου Κιέβου εντός των τειχών της Αγίας Σοφίας του Κιέβου πραγματοποιήθηκε η Ενωτική Σύνοδος. Τότε, εμπνευσμένοι από τη χάρη του Αγίου Πνεύματος, ξεπεράσαμε τις προηγούμενες διαφορές ενώνοντας την Ουκρανική Ορθοδοξία γύρω από τον θρόνο του Κιέβου, ανοίγοντας το δρόμο για την λήψη από τον Οικουμενικό Πατριάρχη Βαρθολομαίο και τη Μητέρα – Εκκλησία στην οποία είναι Προκαθήμενος, του Τόμου Αυτοκεφαλίας.
Σε ιστορικά μέτρα, τα τρία χρόνια φαντάζουν ένα σύντομο διάστημα, δήθεν ασήμαντο. Την ίδια ώρα, η εμπειρία του παρελθόντος δείχνει τις σημαντικές αλλαγές που μπορούν να συμβούν σε ένα τέτοιο διάστημα.
Το καλοκαίρι γιορτάσαμε την 30ή επέτειο από την αποκατάσταση της ανεξαρτησίας της Ουκρανίας. Στο μεταίχμιο των δεκαετιών του ’80 και του ’90 του περασμένου αιώνα, σε ένα αντίστοιχα σύντομο χρονικό διάστημα υπήρξαν αλλαγές εποχής: Έπεσε η αυτοκρατορία του κακού του Κρεμλίνου, οι σκλαβωμένοι λαοί ξεκίνησαν τον δρόμο προς την ελευθερία. Στην Ουκρανία, μετά από δεκαετίες αθεϊστικών κρατικών διώξεων άρχισε η αναβίωση της εκκλησιαστικής ζωής και (τέθηκαν) οι βάσεις της αυτοκεφαλίας. Ταυτόχρονα, όλα αυτά συνέβησαν όχι ξαφνικά, τυχαία ή από μόνα τους, αλλά ως αποτέλεσμα δεκαετιών και αιώνων αγώνα και δουλειάς πολλών γενεών.
Το ίδιο ισχύει για την Ενωτική Σύνοδο, ξεπερνώντας τις προηγούμενες διαιρέσεις, ιδρύοντας την Τοπική Ουκρανική Ορθόδοξη Εκκλησία και λαμβάνοντας Τόμο Αυτοκεφαλίας – όλα αυτά τα έχουμε ως αποτέλεσμα πολλών αιώνων δουλειάς, προσευχής και αγώνων.
Το μέρος όπου τώρα ευχαριστούμε τον Θεό μας το θυμίζει αυτό. Άλλωστε, σύμφωνα με την παράδοση, ο πρώτος Μητροπολίτης Κιέβου και πάσων Ρως, Ιεράρχης Μιχαήλ, ίδρυσε μοναστήρι την εποχή της βάπτισης του Πριγκιπικού Κράτους. Εδώ, στη Μονή του Αγίου Μιχαήλ με Χρυσούς Τρούλους, πριν από τέσσερις αιώνες, στις πιο δύσκολες στιγμές για την Ουκρανική Ορθοδοξία, ήταν το πνευματικό κέντρο της αναβιωμένης Μητρόπολης Κιέβου, με επικεφαλής τον Ιεράρχη Ιώβ (Μπορέτσκι). Αυτός ο Ναός ανατινάχτηκε στα σκοτεινά χρόνια του μπολσεβίκικου τρόμου και φαινόταν να χάνεται για πάντα – αλλά αναδύθηκε από τη λήθη, έγινε σύμβολο της ανάστασης της Ουκρανικής Εκκλησίας, του ουκρανικού κράτους, ένα σύμβολο του αήττητου της αλήθειας του Θεού, ένα σύμβολο της επιτυχίας του αγώνα του λαού μας για αξιοπρέπεια και ελευθερία.
Η συνειδητοποίηση ότι τα τρία χρόνια της Ορθόδοξης Εκκλησίας της Ουκρανίας δεν είναι παρά η συνέχεια της χιλιόχρονης ιστορίας της, οι ρίζες της οποίας ανάγονται στο κήρυγμα του Ευαγγελίου του Αποστόλου Ανδρέα του Πρωτόκλητου στις χώρες μας, επιβάλλει μια ιδιαίτερη ευθύνη για τον καθένα μας. Γι’ αυτό πρέπει να διαφυλάξουμε προσεκτικά τους καρπούς των κόπων πολλών γενεών των προκατόχων μας, να τους πολλαπλασιάσουμε και να τους παραδώσουμε στους διαδόχους μας με αξιοπρέπεια. Πρέπει να μάθουμε τα μαθήματα του παρελθόντος, να συνειδητοποιήσουμε τις προκλήσεις και τους κινδύνους, να αποφύγουμε τα λάθη, να εμπνεόμαστε από κατορθώματα, να μην φοβόμαστε τις δυσκολίες. Άλλωστε σε πολλά παραδείγματα βλέπουμε πώς, με τη βοήθεια του Θεού, έχοντας σταθερή πίστη, ενώνοντας τις προσπάθειες, δουλεύοντας ανιδιοτελώς, οι πιστοί εργάτες στον αγρό του Κυρίου κάνουν πραγματικότητα ακόμα και το αδύνατο.
Ακριβώς τέτοια πραγματικότητα, που μέχρι πρόσφατα πολλοί έλεγαν ότι είναι αδύνατο να συμβεί, έγινε η Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Θυμάστε τις φωνές που διαβεβαίωναν ότι το Οικουμενικό Πατριαρχείο δεν θα παραχωρούσε ποτέ στην Εκκλησία της Ουκρανίας Τόμο Αυτοκεφαλίας; Που ισχυρίζονταν ότι οι Ουκρανοί δεν μπορούν να ενωθούν, δεν μπορούσαν να αφήσουν τις διαφορές και τους καυγάδες του παρελθόντος για έναν κοινό καλό στόχο; Που έλεγαν ότι δεν έχουμε εμπειρία και δεν είμαστε σε θέση να χτίσουμε τη δική μας Τοπική Εκκλησία;
Με τις κοινές προσπάθειες των πιστών, του κλήρου και των ιεραρχών, τα τελευταία τρία χρόνια, αυτές οι φωνές αποδείχθηκαν αναληθείς. Καταφέραμε να ξεπεράσουμε πολλές εξωτερικές και εσωτερικές προκλήσεις, να αποτρέψουμε την καταστροφή των καλών καρπών της Ενωτικής Συνόδου, να ενισχύσουμε την ενότητα της Εκκλησίας και να εδραιωθούμε ως αναγνωρισμένη Τοπική Εκκλησία.
Το ορατό σημάδι των επιτευγμάτων μας ήταν η επίσκεψη του Οικουμενικού Πατριάρχη Βαρθολομαίου και η κοινή ευχαριστήρια προσευχή μας εδώ, μέσα σε αυτά τα τείχη, και στην Αγία Σοφία του Κιέβου. Για πρώτη φορά στην ιστορία, ο Προκαθήμενος της Μητέρας – Εκκλησίας μας ήρθε στην Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας ως αυτοκέφαλη και η επιτυχία αυτής της επίσκεψης, παρά τις προσπάθειες των αντιπάλων, απέδειξε την ορθότητα των αποφάσεων της Ενωτικής Συνόδου και του Πατριαρχικού Τόμου.
Αναμφίβολα, τα επιτεύγματα και οι επιτυχίες μας δεν μπορούν να είναι αφορμή για να εφησυχαζόμαστε και να θεωρήσουμε το έργο ολοκληρωμένο. Η οικοδόμηση της Εκκλησίας είναι μια συνεχής διαδικασία που αντιμετωπίζει νέα αιτήματα και προκλήσεις καθημερινά. Ως εκ τούτου, ευχαριστώντας τον Θεό από τα βάθη της καρδιάς μας για όλες τις ευλογίες Του που μας έχει προσφέρει, ταυτόχρονα απευθύνουμε θερμές προσευχές σε Αυτόν για βοήθεια, έμπνευση, σοφία και ενδυνάμωση, ώστε να συνεχίσουμε να εργαζόμαστε γόνιμα και να θερίζουμε νέα καλούς καρπούς.
Ζητάμε από τον Κύριο νίκη και δίκαιη ειρήνη για την Ουκρανία, την απελευθέρωση για τους σκλαβωμένους αδελφούς και αδελφές μας που βρίσκονται σε αιχμαλωσία και κατοχή. Ζητάμε προστασία για τους θαρραλέους στρατιώτες μας, που τώρα προστατεύουν την Ουκρανία από τους εχθρούς, και γαλήνη της ψυχής για όσους έδωσαν τη ζωή τους γι’ αυτήν. Ζητάμε να ξεπεραστεί η μάστιγα της εισβολής. Ζητάμε από τον Σωτήρα, την αμόλυντη Μητέρα Του και όλους τους Αγίους που φωτίστηκαν με τα κατορθώματα τους στην Ουκρανία να μαλακώσουν τις καρδιές των Ορθοδόξων αδελφών μας που εξακολουθούν να έχουν εχθρότητα εναντίον μας, ώστε και αυτοί να ακολουθήσουν την απόφαση της Ενωτικής Συνόδου και του Τόμου Αυτοκεφαλίας και να χτίσουν μαζί μας ενιαία Τοπική Εκκλησία.
Αγαπητοί Επίσκοποι, πατέρες, αδελφοί και αδελφές.
Εγκάρδιο ευχαριστώ στην πληρότητα της Τοπικής Ουκρανικής Ορθόδοξης Εκκλησίας μας, σε όλους εσάς, που συγκεντρωθήκατε σήμερα σε αυτή την ευχαριστιακή προσευχή απ’ όλες τις γωνίες της Ουκρανίας. Ειδικότερα, θέλω να σας ευχαριστήσω για την υποστήριξη, τη βοήθεια, τη συνεργασία, τις οποίες βλέπω και αισθάνομαι εκ μέρους σας ως Προκαθήμενος, για τις προσευχές σας για μένα. Χωρίς όλα αυτά ο σταυρός του Προκαθημένου γίνεται ασήκωτο βάρος αλλά ο καθένας από εσάς τον ελαφρύνει.
Ολοκλήρωση αυτών των λογισμών ας γίνουν τα λόγια του Αποστόλου Παύλου: «O δε Θεός μου θα εκπληρώσει κάθε ανάγκη σας, σύμφωνα με τον πλούτο του, με δόξα, διαμέσου τού Iησού Xριστού. Στον Θεό και Πατέρα μας ας είναι η δόξα στους αιώνες των αιώνων. […] H χάρη τού Kυρίου μας Iησού Xριστού είθε να είναι μαζί με όλους σας. Aμήν» [ΠΡΟΣ ΦΙΛΙΠΠΗΣΙΟΥΣ]
