Μόλις δύο εβδομάδες μετά τον θάνατο του ιδρυτή της παραστρατιωτικής οργάνωσης Βάγκνερ Ευγκένι Πριγκόζιν, ο συνεργάτης του «έξαρχος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρική» αποπεμφθής μητροπολίτης Λεωνίδας (Γκορμπατσέβ), εκδιώχνεται από το Πατριαρχείο Μόσχας. Από που ακόμα θα διώξουν τον «έξαρχο» και τι σχέση έχει αυτό με την αντιπαλότητα μέσα στις ρωσικές μυστικές υπηρεσίες;
Την Πέμπτη, 14 Σεπτεμβρίου, η ιστοσελίδα της Επισκοπής Μόσχας της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας δημοσίευσε ένα διάταγμα του Πατριάρχη Κύριλλου, με το οποίο απολύεται από τη θέση του πρύτανη της Εκκλησίας των Αγίων Πάντων Μόσχας ο καθαιρεθείς Μητροπολίτης Λεωνίδας (Γκορμπατσέβ), ο λεγόμενος «πατριαρχικός έξαρχος στην Αφρική».
Μια ενδιαφέρουσα λεπτομέρεια: Η προαναφερθείσα Εκκλησία των Αγίων Πάντων της Μόσχας στο Κουλίσκι είναι επίσης η Πατριαρχική Αυλή, και πριν από αυτήν ήταν η Αλεξανδρινή Αυλή, ένα είδος πρεσβείας του Πατριαρχείου Αλεξανδρείας στη Ρωσία, οι εγκαταστάσεις της οποίας αρπάχθηκαν από τη Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία τον Δεκέμβριο του 2019, αφού η Εκκλησία της Αλεξανδρείας αναγνώρισε την Ορθόδοξη Εκκλησία της Ουκρανίας. Πρόκειται για πολύ συμβολικές στιγμές και θα εξηγήσω τώρα γιατί.
Ο «έξαρχος» είναι ένας λαϊκός
Τον Δεκέμβριο του 2021, η Σύνοδος της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας αποφάσισε να ιδρύσει μία «εξαρχία» της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην Αφρική με έδρα την ήδη αναφερθείσα εκκλησία της Μόσχας, με επικεφαλής τον τότε μητροπολίτη Κλίν Λεωνίδα (Γκορμπατσόφ). Το πατριαρχείο Μόσχας δεν έκρυψε το γεγονός ότι το έκανε για να εκδικηθεί τον Πατριάρχη Αλεξανδρείας Θεόδωρο για την αναγνώριση της Ουκρανικής Εκκλησίας. Έκτοτε, καμία Τοπική Ορθόδοξη Εκκλησία δεν αναγνώρισε την «Αφρικανική Εξαρχία της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας» – μια παράνομη και μη Κανονική δομή – και αργότερα το Πατριαρχείο Αλεξανδρείας, στην κανονική επικράτεια του οποίου είχε εισπηδήσει η Ρωσική Ορθόδοξη Εκκλησία, καθαίρεσε τον Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ). Η απόφαση αυτή υποστηρίχθηκε από την Ελλαδική και τη Βουλγαρική Τοπική Εκκλησία. Έκτοτε, ο Γκορμπατσόφ είναι λαϊκός, αλλά τα πράγμα δεν είναι τόσο απλά.
Πιθανότατα, στην επικείμενη συνεδρίαση της Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο αποπεμφθείς Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ) θα απομακρυνθεί από τη θέση του «έξαρχου». Γιατί; Δεν πρόκειται για αποτυχίες στο έργο ή για τυχόν παραβάσεις. Πρόκειται για τη φιλία του Λεωνίδα (Γκορμπατσόφ) με τον νεκρό Γιεβγκένι Πριγκόζιν και, ενδεχομένως, ακόμη και για τις προσπάθειές του να καταλάβει τον πατριαρχικό θρόνο.
Συνεργάτης του Πριγκόζιν
Κατά έναν «περίεργο» τρόπο, η ανάπτυξη των δομών της «εξαρχίας» στην Αφρική συνέπεσε με τη χωροθέτηση των στρατιωτικών βάσεων της οργάνωσης Βάγκνερ του Πριγκόζιν στην αφρικανική ήπειρο.
Ορισμένα ρωσικά μέσα ενημέρωσης αποκάλεσαν τον Λεωνίδα (Γκορμπατσόφ) «Πριγκόζιν με ράσα», λέγοντας ότι «ο Λεονίντ άρχισε να αντιγράφει όχι μόνο τη ρητορική του εταίρου του για την ανάπτυξη της Αφρικής, αλλά και τις εξουσιαστικές φιλοδοξίες του».
Κατά τη διάρκεια της ανεξήγητης ανταρσίας του Πριγκόζιν τον Ιούνιο του τρέχοντος έτους, ο Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ) δεν καταδίκασε άμεσα τις ενέργειες του εταίρου του. Αυτό ερχόταν σε αντίθεση με τη θέση του Πατριάρχη Κύριλλου, ο οποίος ζήτησε ενότητα γύρω από τις «νόμιμες αρχές» – δηλαδή τον Ρώσο πρόεδρο Πούτιν.
«Αν οι “μουσικοί” (σ.σ. έτσι στη Ρωσία ορισμένοι αποκαλούν τα μέλη της Βάγκνερ) πάρουν την εξουσία στα χέρια τους, τότε ο Λεονίντ μπορεί να γίνει ο επόμενος πατριάρχης. Ακόμη και αν είναι χαλίφης για μια ώρα», έγραψε ο γνωστός θεολόγος Αρχιμανδρίτης Κύριλλος (Γκοβόρουν).
Δύο εβδομάδες μετά την εξέγερση, ο Πριγκόζιν σκοτώθηκε σε «αεροπορικό δυστύχημα» και δύο εβδομάδες αργότερα ο Κύριλλος υπέγραψε διαταγή για την αποπομπή του «έξαρχου» Λεωνίδα (Γκορμπατσέβ) από την έδρα της «εξαρχίας». Λίγες ημέρες πριν από αυτό, φοιτητές Θεολογικής Σχολής από την Αφρική που ταξίδευαν στη Ρωσία για να σπουδάσουν κατόπιν πρόσκλησης της «εξαρχίας» συνελήφθησαν από Ρώσους συνοριοφύλακες που υπάγονταν στην Ομοσπονδιακή Υπηρεσία Ασφαλείας της Ρωσικής Ομοσπονδίας (αυτό είναι σημαντικό).
Η FSB έχει παρεξηγηθεί ή δεν της αρέσει ο ανταγωνισμός;
Εκτός από την Ουκρανία, ο Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ) επέκρινε έντονα το Τμήμα Εξωτερικών Εκκλησιαστικών Σχέσεων της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, με επικεφαλής τον Μητροπολίτη Αντώνιο (Σεβριούκ), στο οποίο υπάγονται οι ξένες επισκοπές του Πατριαρχείου Μόσχας. Ο Γκορμπατσόφ τους κατηγόρησε για όλα τα θανάσιμα αμαρτήματα, επειδή όχι μόνο υποστήριξαν ελάχιστα τον πόλεμο κατά της Ουκρανίας, αλλά ακόμη και ορισμένοι κληρικοί επέτρεψαν στον εαυτό τους να μιλήσουν κατά της ρωσικής επιθετικότητας.
Φαίνεται ότι οι ρωσικές μυστικές υπηρεσίες έχουν κάποια σχέση με αυτό. Να σας θυμίσω ότι το σύγχρονο Πατριαρχείο Μόσχας δημιουργήθηκε από τη σοβιετική μυστική υπηρεσία NKVD με εντολή του τυράννου Ιωσήφ Στάλιν το 1944. Και από τότε, η Ρωσική Εκκλησία είναι ένα παρακλάδι της NKVD – KGB – FSB, όπου οι πράκτορες δεν ανέχονται τους ανταγωνιστές από την GRU, την κύρια υπηρεσία πληροφοριών του ρωσικού υπουργείου Άμυνας.
Αλλά ήταν η GRU και άλλοι Ρώσοι στρατιωτικοί αξιωματικοί που επέβλεπαν την οργάνωση Βάγκνερ του Πριγκόζιν. Αποδεικνύεται ότι ο Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ) βρέθηκε επίσης υπό την επιρροή αυτής της ρωσικής υπηρεσίας πληροφοριών, η οποία ανέκαθεν θεωρούσε την KGB – FSB ως τον κύριο ανταγωνιστή της.
Με τη σειρά της, η KGB – FSB δεν μπορούσε να ανεχτεί την κριτική των πρακτόρων (ή των υπαλλήλων) του Τμήματος Εξωτερικών Σχέσεων της Ρωσικής Εκκλησίας, ιδίως από του Μητροπολίτη Αντωνίου. Γράψαμε για τις μη εκκλησιαστικές του δραστηριότητες στην Κύπρο νωρίτερα. Επιπλέον, η KGB – FSB δεν μπορούσε να επιτρέψει να αυξηθεί η δημοτικότητα ενός επισκόπου που αμφισβήτησε τον ίδιο τον πνευματικό του Πούτιν, τον μητροπολίτη Τύχωνα (Σεβκουνόβ). Αυτός ήταν εδώ και καιρό ο κύριος διεκδικητής του πατριαρχικού θρόνου. Ή ίσως ηγείται ήδη της Ρωσικής Εκκλησίας πίσω από την πλάτη του Γκουντιάεφ.
Ένας μοναχός – με την κάλυψη της GRU
Αυτή δεν είναι η πρώτη περίπτωση ανταρσίας εντός της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας στην οποία εμπλέκεται η GRU. Στο δεύτερο εξάμηνο του 2020, ο μοναχός Σέργιος (Ρομανόφ) κατέλαβε την εξουσία στη Μονή Σρεντνεουράλσκι, απ’ όπου άρχισε να ζητά αλλαγή εξουσίας στη Ρωσική Εκκλησία και στο Κρεμλίνο. Ο επαναστάτης μοναχός υποστηρίχθηκε από τον συνταξιούχο συνταγματάρχη της GRU Βλαντίμιρ Κβάτσκοφ, καθώς και από οργανώσεις «κοζάκων» που υπάγονται στον σκανδαλώδη σύμβουλο του Πούτιν Βλαντίμιρ Σούρκοφ, ο οποίος είχε άμεσες σχέσεις με την GRU.
Ως αποτέλεσμα, τον Δεκέμβριο του ίδιου έτους, οι ρωσικές δυνάμεις ασφαλείας κατέλαβαν το μοναστήρι, οι μοναχές διασκορπίστηκαν και ο Σέργιος (Ρομανόφ), στον οποίο είχε απαγορευτεί η διακονία, βρίσκεται στη φυλακή.
Θα έχει την ίδια τύχη και ο καθαιρεθείς μητροπολίτης Λεωνίδας (Γκορμπατσόφ); Ο χρόνος θα δείξει. Είναι πολύ πιθανό ότι κατά την προσεχή συνεδρίαση της Συνόδου της Ρωσικής Ορθόδοξης Εκκλησίας, ο Γκορμπατσόφ θα αποπεμφθεί από τη θέση του «έξαρχου».
Αυτό, με τη σειρά του, υποδηλώνει ότι δεν είναι καν ο Κύριλλος που έχει την πραγματική εξουσία στη Ρωσική Εκκλησία. Το ποιος ακριβώς την έχει – θα το μάθετε στα επόμενα άρθρα μας.
© Του Αλέξανδρου Κιριλένκο – Πνευματικό Μέτωπο
