Τις τελευταίες εβδομάδες στη Ρωσία έγιναν γνωστά σειρά από περιστατικά όπου ασκήθηκαν διώξεις σε άτομα νεαρής ηλικίας, οι οποίοι έκαναν σέλφι – δηλαδή φωτογραφήθηκαν- με φόντο εκκλησίες ή άλλα μνημεία με έναν τέτοιο τρόπο που θεωρήθηκε προσβλητικός από τις ρωσικές αρχές. Και ενώ σε άλλες χώρες κάτι τέτοιο μάλλον να είχε λήξει με τον απλό σχολιασμό στα μέσα κοινωνικής δικτύωσης, στη Ρωσία πραγματοποιήθηκαν συλλήψεις και σε -τουλάχιστον μια περίπτωση- και καταδικαστική απόφαση.
Ως αιτιολόγηση παρουσιάστηκε ο νόμος «περί προσβολής αισθημάτων πιστών», παρά το γεγονός ότι δεν υπήρξε κάποια οργανωμένη αντίδραση από πιστούς ενώ δεν υπήρξε και καμία απολύτως αντίδραση για αυτές τις φωτογραφίες και από την ίδια τη Ρωσική Εκκλησία. Ενώ παλιότερα σε παρόμοιες περιπτώσεις, όπως του γνωστού συγκροτήματος «Pussi Riot» η Ρωσική Εκκλησία είχε εμφανιστεί καταδικαστική σε τέτοια φαινόμενα και συμπεριφορές. Αυτή τη φορά το Πατριαρχείο Μόσχας σιώπησε, προφανώς όχι επειδή άλλαξε τις απόψεις του αλλά επειδή αντιλαμβάνεται ότι η καταδίκη ενός νεαρού ατόμου σε πραγματική ποινή για μια φωτογραφία που έβγαλε είναι κάτι που μεγάλη μερίδα των Ρώσων δεν καταλαβαίνει και δεν εγκρίνει.
Προκειμένου ωστόσο το κράτος του Πούτιν να μιλάει εξ ονόματος της Ρωσικής Εκκλησίας ή κάποιων φανταστικών «πιστών» δεν χρειάζεται πλέον την άδεια ούτε του Κύριλλου ούτε της ίδιας της Εκκλησίας. Καθώς φαίνεται ξεκάθαρα ότι η πίστη και η Εκκλησία είναι ένα ακόμα εργαλείο στα χέρια του πουτινικού καθεστώτος για την επιβολή της «επίσημης ιδεολογίας» πάνω στην οποία στέκεται το νεο-απολυταρχικό καθεστώς της σημερινής Ρωσίας. Το Κρεμλίνο δηλαδή δεν έχει καμία ανάγκη να ρωτάει την ίδια την Ρωσική Εκκλησία αλλά μπορεί από μόνο του να μιλάει εξ ονόματός της όταν το κρίνει σκόπιμο.
Όλο αυτό έχει ως συνέπεια μεγάλη μερίδα των Ρώσων να έχουν συνδέσει το καθεστώς Πούτιν με τη Ρωσική Εκκλησία. Και καθώς η πτώση αυτού του καθεστώτος είναι ζήτημα χρόνου – ένα σοβαρότατο πλήγμα, ίσως και μοιραίο, αναμένεται να υποστεί και η Ρωσική Εκκλησία, η οποία επέλεξε να δέσει τη μοίρα της με τη μοίρα του ηλικιωμένου δικτάτορα του Κρεμλίνου.
Στο θέμα αναφέρθηκε σε δημοσίευμά του ο Ρώσος δημοσιογράφος Κωνσταντίν Έγγερτ, ένας από τους σημαντικότερους αναλυτές του καθεστώτος Πούτιν και της σημερινής Ρωσίας. Η ανάλυσή του δημοσιεύτηκε στη ρωσική ιστοσελίδα Snob.ru. Στο κείμενό του ο Έγγερτ εκφράζει φόβους ότι όταν αυτό το οικοδόμημα Κρεμλίνου – Πατριαρχείου Μόσχας καταρρεύσει, κάτω από τα συντρίμμια του θα βρεθούν όχι μόνο οι οπαδοί του Πούτιν και του Πατριάρχη Κύριλλου αλλά συνολικά οι πιστοί και ο χριστιανισμός.
«Ο Πούτιν και η κρατική γραφειοκρατία ζουν σε έναν κόσμο αποκομμένο από την πραγματικότητα, στον οποίο ο σύντροφος λοχίας με το γκλοπ και ο σύντροφος δικαστής εκ των πρώην ανακριτών διασφαλίζουν όχι μόνο την “τάξη” και τη “σταθερότητα”, αλλά και την ιδεολογική πίστη των πολιτών. Επιπλέον, ενισχύουν τη νέα ρωσική ταυτότητα που βασίζεται στην τριάδα “κρατική Ορθοδοξία – ηγεμονία του Πούτιν – Η Αμερική φταίει για όλα!”» αναφέρει ο Έγγερτ. Ο ίδιος φέρνει τα παραδείγματα των δικτατόρων Φράνκο στην Ισπανία και Σαλαζάρ στην Πορτογαλία, οι οποίοι επίσης -παρομοίως- επιχείρησαν να κάνουν τη θρησκεία όχι μόνον μέρος της κρατικότητάς τους αλλά και να τα χρησιμοποιήσουν ως εργαλείο για να επιβάλλουν τα ήθη τους.
«Τόσο στην Ισπανία όσο και στην Πορτογαλία ο ημιεπίσημος καθολικισμός άκμασε, οι αρχές ακολούθησαν ενεργά τη δημόσια ηθική και προσπάθησαν να την ελέγξουν. Με την αποχώρηση και των δύο ηγετών, τα κατορθώματά τους σε αυτόν τον τομέα ήταν που “κατέρρευσαν” ταχύτερα. Τόσο η Ισπανία όσο και η Πορτογαλία έχουν ψηφίσει νόμους για τους γάμους ομοφύλων και την υιοθεσία από ομόφυλα ζευγάρια. Η άμβλωση είναι νόμιμη, όπως και η ευθανασία. Όλα αυτά έρχονται σε αντίθεση με τις διδασκαλίες της Καθολικής Εκκλησίας (και το χριστιανικό δόγμα γενικότερα), αλλά τελικά έγιναν αποδεκτά από την κοινωνία. Αυτό είναι σε μεγάλο βαθμό το αποτέλεσμα της αντίδρασης σε δεκαετίες δικτατορίας, που ουσιαστικά “κρατικοποίησε” στα μάτια της κοινωνίας την Εκκλησία -και μαζί με αυτήν τη χριστιανική ηθική» περιγράφει ο αναλυτής αναφέροντας ως ένα ακόμα παράδειγμα μιας τέτοιας πολιτικής σήμερα τις εξελίξεις στην Πολωνία.
«Κατά τη γνώμη μου, οι ίδιες αλλαγές έρχονται σταδιακά στη Ρωσία. Όταν τελειώσει η εποχή του Πούτιν και των κληρονόμων του – και αυτό, από άποψη ιστορικής προοπτικής, θα συμβεί μάλλον γρήγορα, αλλά όχι άμεσα- μια αντίδραση σε όλες αυτές τις φυλακίσεις για σέλφι, τους αγιασμούς πυραύλων και την ανέγερση μνημείων στον προστάτη του σημερινού προέδρου θα είναι αναπόφευκτη. Αυτό θα πλήξει κυρίως το Πατριαρχείο Μόσχας, αλλά και τους απλούς πιστούς, συμπεριλαμβανομένων και άλλων δογμάτων» αναφέρει ο γνωστός αναλυτής προσθέτοντας: «Ήδη σήμερα οι χριστιανοί – επικριτές της σημερινής εξουσίας (που κινούνται από τις δημοκρατικές τους απόψεις) αντιμετωπίζονται με δυσπιστία. Κρίνω από προσωπική εμπειρία. Ο αντιπολιτευόμενος όλο και συχνότερα σημαίνει άθεος με ουράνιο τόξο στην φωτογραφία του προφίλ του, ο οποίος θεωρεί την άμβλωση ως αναφαίρετο δικαίωμα του ανθρώπου… »
«Ο Πατριάρχης Κύριλλος και οι ανώτατοι ιεράρχες της (Ρωσικής) Εκκλησίας, με σπάνιες εξαιρέσεις, είναι εξίσου φτωχά μορφωμένοι με εκείνους του Κρεμλίνου. Υποφέρουν από τις ίδιες αυτοκρατορικές ψευδαισθήσεις και είναι τόσο μακριά από τους ανθρώπους όσο και η εξουσία. Τυπικά, η Εκκλησία στη Ρωσία, όπως στη Φρανκική Ισπανία ή στην Πορτογαλία του Σαλαζάρ, είναι μη κρατική. Αλλά στην πραγματικότητα, εξαρτάται αποκλειστικά από το κράτος. Επιπλέον, σε αντίθεση με τις χώρες της Ιβηρικής Χερσονήσου, η θρησκευτική παράδοση στη Ρωσία υπονομεύτηκε σοβαρά από τα 70 χρόνια του κομμουνιστικού καθεστώτος» λέει ο Έγγερτ.
Ο ίδιος θεωρεί πως περαιτέρω προσπάθειες επιβολής αυτής της «ηθικής» θα πλήξουν την ήδη χαμηλή αποδοχή της Εκκλησίας μεταξύ των Ρώσων: «Προσπαθήστε να σφίξετε έστω και λίγο τη σοβιετική νομοθεσία για τις αμβλώσεις στη χώρα της “Ορθόδοξης αναγέννησης” – και θα δείτε το τίμημα αυτής της “αναβίωσης”. Τα στατιστικά της πραγματικής κατήχησης, της συμμετοχής στη Θεία Κοινωνία, του απλού εκκλησιασμού για το Πατριαρχείο Μόσχας είναι απλά ταπεινωτικά και καταστροφικά. Οποιοσδήποτε εκδημοκρατισμός της ρωσικής ζωής -και είναι, αργά ή γρήγορα, αναπόφευκτος- θα έχει ως αποτέλεσμα προσπάθειες εκδίωξης χριστιανών και γενικά ενεργών πιστών από τη δημόσια σφαίρα».
